เมื่อวันเสาร์ 9 ก.พ. 63 ที่งานให้ทานไฟวัดยางใหญ่ มีการแสดงรำนกพิทิดจากคณะการแสดงจากกรุงชิงค่ะ น่าดูมากเพราะไม่เคยเห็นมาก่อนเลย และท่ารำก็น่าสนใจมาก ตอนฟังชื่อการแสดงทีแรกก็งงๆว่าคือนกอะไร ไม่เคยได้ยินชื่อ ทั้งๆที่ตัวเองก็เป็นคนดูนกด้วยนะคะเนี่ย
แต่ตอนที่มาค้นเรื่องนกในเน็ตทีหลังพบว่านกพิทิดพิที คือชื่อเรียกนกทึดทือของทางใต้(จริงๆหลายอย่างเวลาเขาบอกว่าเป็นคำใต้นี่เรางงนะเพราะเราก็คนใต้ แต่บ้านเราไม่ได้เรียกแบบนั้นซักหน่อย) นกทึดทือเป็นนกตระกูลนกเค้าแมว ตากลมโต มีขนเหนือคิ้วยาวแผ่ขึ้นไปเหมือนเป็นหูสองข้าง ตัวโตซักฟุตกว่าๆ เห็นพี่ที่ไปดูนกตอนกลางคืนไปเจออยู่เรื่อยๆในอุทยานแห่งชาติที่กรุงชิงค่ะPiyapong Chotipuntu
ฟังๆดูจากเนื้อเพลงที่รำพบว่า การรำนกพิทิดเป็นการรำโทน มีมาตั้งแต่สมัยจอมพลป.พิบูลสงคราม(คงเป็นยุคการสร้างวัฒนธรรมไทยที่เคยอ่านในสี่แผ่นดินว่าให้คนใส่หมวก แก้ไขการเขียนคำไทย เปลี่ยนคำแทนชื่อตัว... ที่บ้านมีหนังสือที่พิมพ์ด้วยคำสะกดแปลกๆในยุคนั้นเล่มนึง แต่อันนั้นไว้ไปเขียนอีกโพสต์ดีกว่าค่ะ)การรำโทนนี้เป็นการจำลองการเกี้ยวพาราสีของนกตัวผู้ตัวเมีย เขาเรียกชื่อนกว่านก พิทิดพิที ในการรำมีเครื่องดนตรีประกอบแค่สามชิ้นคือ ตะโพน ฉิ่ง และฉาบ การรำนี้มีหลายเพลง อย่างเช่น เพลงไหว้ครู เพลงป่าประ เพลงประวัติของการรำโทนนกพิทิด ฯลฯ... ลองค้นในเน็ตดูก็เจอว่าตอนนี้ที่กรุงชิงให้ความสำคัญกับการรักษาวัฒนธรรมพื้นถิ่น มีการสอนรำในโรงเรียน และใช้แสดงในงานต่างๆเหมือนที่ได้เห็นที่วัดยางใหญ่นี้ค่ะ รู้สึกดีที่ได้ชมนะคะ
ลองถามน้องแม้วซึ่งเป็นคนท่าศาลาโดยกำเนิดว่ารู้จักเพลงนี้ไหม เขาบอกว่ารู้จัก เคยได้ยินตั้งแต่เด็กๆ แต่ตอนนี้ไม่ได้ยินมานานแล้ว แสดงว่าการแสดงนี้ก็กระจายลงจากแถบกรุงชิงลงมาถึงพื้นราบย่านท่าศาลาด้วย เพลงจะเป็นการร้องประมาณ.... "พิทิด พิทิด พิที ค่ำคืนนอนนี่แหละพี่ทีและพี่ทิด" .... "นกพิทิดเสียงดังครืดครอ" และนกพิทิดมีสองตัว ตัวผู้ตัวเมีย ตัวผู้จะรำแบบผู้ชายคือกระโดดไปมา ตัวเมียจะตีปีก ต้องบอกว่าเห็นการรำนี้แล้วชื่นชมจินตนาการมากๆค่ะ
ไปค้นข้อมูลมาอ่านเพิ่ม ลิงก์นี้เป็นงานวิจัยของทางม.ราชภัฏนคร ให้ข้อมูลดี มีประโยชน์มากค่ะ มีทั้งประวัติ และเนื้อเพลง น่าสนใจ https://issuu.com/korrakottonchamnian/docs/Krung ching
ส่วนนี่เป็นลิงก์วิดีโอของทางอาศรมวัฒนธรรม ม.วลัยลักษณ์ เผยแพร่ไว้หลายปีแล้วเช่นกัน https://youtu.be/GqdB9uLBTxk
บันทึกไว้เพื่อจดจำเรื่องใกล้บ้านที่ควรสืบสานไว้
