ตั้งแต่เด็กๆ จำได้จากหนังสือที่อ่านในชั้นเรียนว่าพระพุทธเจ้าประสูติใต้ต้นสาละ ที่สวนลุมพินี ไม่เพียงแค่นั้น ยังทรงก้าวเดินได้เองถึง 7 ก้าว และเมื่อถึงวาระที่พระองค์เสด็จดับขันธปรินิพพานก็ได้เสด็จอยู่ใต้ต้นสาละคู่ที่พระราชอุทยานต้นสาละ ในเมืองกุสินารา
เรียนแล้วก็แล้วกัน ไม่เคยเห็นกับเขาหรอกต้นสาละ อีกนานเลย จนเริ่มเข้าเรียนปีหนึ่งที่คณะวิทยาศาสตร์ ที่คณะมีต้นไม้ต้นหนึ่งหน้าตาประหลาดมาก ต้นใหญ่ใบเยอะ สูง ลำต้นตรงและแตกเป็นรอย แต่บริเวณกลางลำต้นจะมีกิ่งย้อยลง และมีดอกไม้หน้าตาประหลาด จะว่าสวยก็ได้ แปลกก็ได้ เป็นดอกสีชมพูใหญ่กลีบหนา เกสรกลางดอกดูคล้ายๆต้นกาบหอยแครงคือมีขนๆสีอมเหลือง บางกิ่งจะมีลูกห้อยมาด้วย ยิ่งแปลกหนักเพราะหน้าตาเหมือนลูกปืนใหญ่เป็นสีน้ำตาล พี่ๆที่มหาวิทยาลัยบอกว่าต้นนี้ชื่อ cannon ball แปลว่าลูกปืนใหญ่ (สมชื่อมาก) และอีกชื่อหนึ่งคือชื่อ "สาละลังกา" และพี่ๆก็สอนมาอีกว่า "อย่าไปเด็ดดอกไม้เลยเชียวนะน้อง ถ้าเด็ดดอกนี่สอบติด F แถมถ้าน้องเด็ดเจ้าลูกบอลนี่ถึงขั้นรีไทร์เลย"
ทีแรกสาละต้นนี้ก็อยู่ที่หน้าดรงอาหารเก่า ( union ) หน้าตึกชมรมวิชาการ อยู่ใกล้ๆตึกแถบ ( สมัยนั้นตึกแถบเพิ่งสร้างเสร็จ) แต่หลายปีมานี้เขาย้ายต้นสาละต้นนั้นไปอยู่ที่ข้างตึก Photo (เทคโนโลยีการถ่ายภาพ) ตรงข้ามตึกจุลฯที่เป็นโรงอาหารในปัจจุบัน(ต้องเสริมอีกว่าสมัยที่เรียนตึกจุลฯเพิ่งถูกปรับปรุงเหมือนกัน ตอนเรียนปี 1 ยังทันได้เข้าชมรมทั้งหมายซึ่งไปสิงสถิตย์กันอยู่ที่ตึกจุลฯเป็นห้องๆ
สงสัยเหมือนกันว่าคนย้ายต้นสาละจะรีไทร์จากมหาวิทยาลัยรึเปล่า
หลังจากที่ได้เห็นต้นสาละลังกา ก็เชื่อมาโดยตลอดว่าต้นที่เห็นคือต้นสาละที่อ้างถึงในพุทธประวัติ เพราะไปตามวัดที่ไหนก็เจอ ต้นที่ประทับใจที่สุดคือที่สิงห์บุรี ไม่แน่ใจว่าที่วัดพระนอนจักรสีห์หรือเปล่า แต่ต้นสาละลังกาที่นั่นต้นใหญ่มาก แถมมีรูปปูนปั้นแสดงตอนพระพุทธเจ้าประสูติ ทรงเดินและมีดอกบัวบานรองรับพระบาท 7 ดอก ครั้งนั้นเราไปเที่ยวกันเป็นครอบครัว คุณพ่อซื้อต้นเล็กๆที่เขาเพาะพันธ์ขายมา 2 ต้น รู้สึกจะไปปลูกที่วัดตโพทารามที่ระนอง
แต่พักหลังๆเริ่มอ่านหนังสือมากขึ้น มีข้อมูลว่าต้นสาละลังกา กับสาละเฉยๆนี่เป็นคนละต้นกัน และต้นสาละในพุทธประวัติคือต้นสาละเฉยๆไม่ใช่สาละลังกา อืมม์ ก็เริ่มงงๆ แล้วจะเชื่อที่ไหนดี ในหนังสือก็ฟังดูมีเหตุผล แต่ในวัดต่างๆมีต้นสาละลังกามากมายหลายวัดจนไม่แน่ใจว่าแล้วคนเก่าคนแก่ พระท่านที่มีความรู้จะไม่ทราบหรือว่าต้นสาละลังกามันไม่ใช่
ไปอ่านวารสารราชบัณฑิตฉบับหนึ่งมีคำอธิบายเรื่องต้นสาละเฉยๆ สาละลังกา และต้นรัง มีภาพประกอบอธิบาย อ่านดูก็น่าเชื่อถือเพราะเป็นหนังสือของทางราชบัณฑิต
ด้านข้างพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ นครศรีธรรมราช มีต้นสาละใหญ่ต้นหนึ่ง มีป้ายเขียนบอกว่าคุณหญิงแม้นมาส ชวลิต นำมาปลูก หน้าตามันไม่ใช่สาละลังกาจริงๆด้วย
แต่คนที่ไม่เชื่อก็มี บังเอิญเป็นคุณพ่อ ก็เลยไม่แน่ใจว่าจะเชื่อใครดี แต่ต้องเชื่อข้อมูลละค่ะ มันเชิงประจักษ์นะคะ สาละลังกาไม่ใช่ต้นไม้ในพุทธประวัติค่ะ
